درباره ما

اهمیت وجود مراکز آموزشی و توانبخشی

قرآن كريم كتاب آسماني است كه افراد داراي معلوليت بينايي، شنوايي و حركتي را از نظر انساني مساوي افراد عادي دانسته و در آيات متعدد، شأن انساني براي آنان قائل شده است. مبحث كرامت و تكريم انسان بسيار گسترده در قرآن مطرح شده است. قرآن كريم نه تنها بر تعامل مثبت و انساني و رفتار احترام آميز با معلولين تأكيد دارد بلكه كساني‌كه با ترش‌رويي با معلولين برخورد كرده‌اند، مورد عتاب و توبيخ قرار داده است. از امور مسلم در مشی پیامبر خدا (ص) و ائمه هدی (ع) اهتمام ایشان نسبت به امور مردم و رفع گرفتاری‌های آن‌ها و همچنین توجه و احترام نسبت به افرادی از جمله معلولین است که از حقوق واقعی خود محروم شده اند. اسلام هیچ گاه اجازه نداده کسی معلولین را تحقیر کند و همیشه گویاترین تکریم‌ها و احترام‌ها را نسبت به آن‌ها روا داشته است. قال رسول الله (ص): «  مَنْ أَعَانَ ضَعِيفاً فِي بَدَنِهِ عَلَى أَمْرِهِ أَعَانَهُ اللَّهُ عَلَى أَمْرِهِ وَ نَصَبَ لَهُ فِي الْقِيَامَةِ مَلَائِكَةً يُعِينُونَهُ عَلَى قَطْعِ تِلْكَ الْأَهْوَالِ وَ عُبُورِ تِلْكَ الْخَنَادِقِ مِنَ النَّارِ حَتَّى لَا يُصِيبَهُ مِنْ دُخَانِهَا وَ عَلَى سُمُومِهَا وَ عَلَى عُبُورِ الصِّرَاطِ إِلَى الْجَنَّةِ سَالِماً آمِناً وَ مَنْ أَعَانَ ضَعِيفاً فِي فَهْمِهِ وَ مَعْرِفَتِهِ فَلَقَّنَهُ حُجَّتَهُ عَلَى خَصْمِ الدِّينِ طُلَّابِ الْبَاطِلِ أَعَانَهُ اللَّهُ عِنْدَ سَكَرَاتِ الْمَوْتِ عَلَى شَهَادَةِ أَنْ لَا إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ وَحْدَهُ لَا شَرِيكَ لَهُ وَ أَنَّ مُحَمَّداً عَبْدُهُ وَ رَسُولُهُ وَ الْإِقْرَارِ بِمَا يَتَّصِلُ بِهِمَا وَ الِاعْتِقَادِ لَهُ حَتَّى يَكُونَ خُرُوجُهُ مِنَ الدُّنْيَا وَ رُجُوعُهُ إِلَى اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ عَلَى أَفْضَلِ أَعْمَالِهِ وَ أَجَلِّ أَحْوَالِهِ فَيُحْيَا عِنْدَ ذَلِكَ بِرَوْحٍ وَ رَيْحَانٍ وَ يُبَشَّرُ بِأَنَّ رَبَّهُ عَنْهُ رَاضٍ وَ عَلَيْهِ غَيْرُ غَضْبَانَ وَ مَنْ أَعَانَ مَشْغُولًا بِمَصَالِحِ دُنْيَاهُ أَوْ دِينِهِ عَلَى أَمْرِهِ حَتَّى لَا يَتَعَسَّرَ عَلَيْهِ أَعَانَهُ اللَّهُ تَزَاحُمَ الْأَشْغَالِ وَ انْتِشَارَ الْأَحْوَالِ يَوْمَ قِيَامِهِ بَيْنَ يَدَيِ الْمَلِكِ الْجَبَّارِ فَمَيَّزَهُ مِنَ الْأَشْرَارِ وَ جَعَلَهُ مِنَ الْأَخْيَارِ.(بحارالانوار، ۷2/۲۱) پیامبر گرامی (ص) فرمود: کسی که ناتوان و معلولی را در کارهایش یاری دهد، خداوند او را یاری کند و در روز قیامت بر او فرشتگانی می‌گمارد که او را از خطرات منازل آخرت محافظت می‌نمایند و او را سالم به بهشت می‌رسانند. کسی که فرد ناتوانی را در فهم مطلبی یاری دهد و دلائل آئین او را بر ضد دشمنان تعلیم دهد خداوند او را در سکرات مرگ بر ادای شهادتین یاری می‌نماید، و رفتن او از این دنیا و بازگشت وی به سوی خدا را با بزرگ‌ترین اعمال همراه می‌سازد و به او بشارت خوشنودی خداوند داده می‌شود». جمله «مَن اَعانَ ضَعیفاً فی بَدّنِهِ…» مربوط به پرستاری از بیماران و امثال آن است. جمله «من اَعان ضعیاً فی فَهْمِهِ …» مربوط به کمک‌های تعلیمی است که طبعا کمک به افراد استثنائی و عقب مانده را نیز در بر‌می‌گیرد . معلولیت پدیده ای است جهانی كه همیشه و همه جا مطرح بوده و می‌باشد. اما در جوامع مختلف از نظر شدت، نوع و نحوه مقابله و برخورد با آن، شرایط متفاوتی داشته است.( محسنی، 5 :1357) آنچه مسلم است این كه ناتوانی و معلولیت حقیقی در كلیه جوامع و در طول تاریخ اجتناب ناپذیر بوده است. عواملی مانند جنگ، تکنولوژی، رشد روزافزون جمعیت، عدم رعایت بهداشت، فقدان آموزش و پیشگیری و… موجب شده اند كه تعداد معلولین در جهان افزایش یابد به طوری‌که این معضل اجتماعی به عنوان یکی از مسائل پیچیده و مهمی در آمده است كه جوامع با آن مواجه هستند. بر طبق برآورد سازمان بهداشت جهانی 10 درصد جمعیت جهان را معلولین جسمی ذهنی، روانی و اجتماعی تشکیل می دهند (اسدی، 38 :1378 ) با توجه به موارد ذکر شده اهمیت تشکیل وفعالیت مراکز آموزشی و توانبخشی در جهت حمایت و کمک به معلولین بیش از پیش احساس می‌شود.

تاریخچه مرکز

مرکز جامع آموزشی و توانبخشی خردسالان امام علی (ع) تحت نظر انجمن کم توانان ذهنی استان کرمان فعالیت خود را در روز پانزده دی ماه هزار و سیصدو هشتاد و چهار و با نام بنیاد آموزشی و توانبخشی خردسالان امام علی (ع) با مساعدت انجمن حمایت از کم توانان ذهنی کرمان از طریق در اختیار گذاشتن و تجهیز ساختمانی واقع در کوی شماره هفت خیابان فیروزه کرمان و اخذ مجوز از سوی سازمان بهزیستی استان کرمان آغاز نمود. هدف اصلی بنیاد ارائه خدمات آموزشی و توانبخشی به خردسالان دارای نیازهای ویژه در جهت ارتقاء سطح شناخت و مهارت‌های جسمی و حرکتی، گفتاری و اصلاح رفتارهای عاطفی و هیجانی و تطابق اجتماعی به نحوی که بتوانند بهترین و بیشترین بهره را از توانایی‌‌ها و استعدادهای خود ببرند و همچنین کمک به خانواده به منظور کاهش فشارهای روحی و روانی ناشی از داشتن فرزندان با نیازهای ویژه بوده است. در سال هزار و سیصد و هشتاد و هفت این مرکز با گسترش کمی و کیفی  دامنه خدمات توانبخشی در دو زمینه مددکاری و توانبخشی توانیابان در منزل و در قالب تیم سیار، به مرکز جامع ارتقاء یافت و همچنین در آبان ماه هزار و سیصد و نود و سه مرکز به ساختمان جدیدالاحداث و مجهز به کلیه امکانات کاردرمانی ذهنی و جسمی، گفتار درمانی و اتاق تاریک به همت انجمن حمایت از کم توانان ذهنی و هواپیمایی ماهان ساخته شده و در اختیار مرکز امام علی (ع) قرار گرفته است انتقال یافت. در تاریخ دوازدهم شهریور هزار و سیصدو نود هفت مرکز اتیسم روشنای فردا از انجمن کم توانان ذهنی جدا شده و مرکز آموزشی توانبخشی امام علی(ع) به دلیل کمبود فضای آموزشی به ساختمان جدید واقع در ضلع شرقی میدان اول هفت باغ علوی انتقال پیدا کرد . هم اکنون مرکز آموزش و توانبخشی خردسالان امام علی (ع) شامل چهار زیر مجموعه به شرح ذیل می باشد:

• مرکز غیرانتفایی روزانه آموزشی توانبخشی معلولان زیر 15 سال
• واحد مددکاری پروانه های واگذاری بهزیستی
• تیم سیار
• خانه کوچک معلولین ذهنی دختران بالای 14 سال

مرکز غیرانتفایی روزانه آموزشی توانبخشی معلولان زیر 15 سال در حال حاضر دارای شش کلاس آموزش ذهنی، دو کلاس گفتار درمانی، اتاق شن درمانی، سالن کار درمانی، اتاق توپ، اتاق تست ضریب هوشی خردسالان و اتاق بازی درمانی خردسالان می‌باشد.

واحد مددکاری درحال حاضر دارای 307 پرونده توانبخشی برای افراد با معلولیت‌‌های ذهنی در طیف‌های خفیف تا شدید می‌باشد. خدمات انجام شده در این واحد را به دو بخش حمایتی و اجتماعی میتوان تقسیم کرد. خدمات بخش حمایتی شامل تهیه سبد غذایی، پوشک، البسه و دارو، اعطای کمک هزینه تحصیلی، اهدا لوازم تحریر به دانش‌آموزان، اعطای کمک هزینه امرار معاش، اعطای کمک هزینه ایاب و ذهاب می باشد. خدمات اجتماعی شامل انجام خدمات بیمه‌ای، معرفی توانخواهان پسر به کمیسیون پزشکی جهت امور معافیت سربازی ، انجام مداخله‌های موثر در بحران‌های خانوادگی، فردی و اجتماعی توانخواهان، پیگیری مددکار در خصوص ایجاد اشتغال و مسکن توانخواهان، انجام فعالیت‌های مبنی بر بازتوانی یا بازپروری مددجویانی که به نحوی دچار آسیب‌های اجتماعی گردیده‌اند (اعتیاد، فرار دختران از خانه، بزهکاری، طلاق)، آموزش مهارت‌های زندگی به گروه‌های سنی مختلف مددجویان و خانوادهای آن‌ها، درصورت لزوم معرفی به پزشک اعصاب و روان و ویزیت رایگان ، انجام خدمات مشاوره‌ای تخصصی در زمینه مسائل خانوادگی، اجتماعی، فرهنگی و تحصیلی به صورت فردی و خانوادگی و معرفی توانخواهان با ظرفیت ذهنی خفیف به مراکز حرفه آموزی ویژه معلولین اشاره کرد. همچنین با پیگیری انجام شده توسط این واحد 229 نفر از توانخواهان جهت افزایش یارانه نقدی به سازمان بهزیستی استان معرفی شده‌اند که از مهرماه سال 1397 مبلغ مازاد به حساب آنان واریز می‌شود.

تیم سیار با ظرفیت 15 نفر با معلولیت ذهنی- جسمی شدید و خیلی شدید در حال ارائه خدمات تخصصی توانبخشی به صورت مراجعه حضوری و کاملا رایگان شامل گفتار درمان، کار درمان، روانشناس و مددکار می‌باشد . همچنین در صورت نیاز خدماتی نظیر تهیه سبد مواد غذایی، البسه، پوشک و… به توانخواهان ارائه می‌شود.

خانه کوچک یاسین با هدف ایجاد سرپناه و توانمندسازی معلولین براساس دستورالعمل سازمان بهزیستی کشور در سال 1388 تاسیس شده است، در حال حاضر 15 دختر کم توان ذهنی با درجه معلولیت ذهنی خفیف که بی سرپرست یا فاقد سرپرست می‌باشند در این خانه نگهداری می‌شوند. رسالت اصلی خانه‌های کوچک رساندن توانخواهان به سطحی از استقلال فردی و اجتماعی است تا بتوانند به جامعه ورود کرده و زندگی عادی مثل سایر افراد جامعه تجربه کنند. برخورداری از خدمات آموزشی آموزش و پرورش استثنائی درکنار آموزش مهارت‌های فردی و اجتماعی از جمله آموزش‌هایی است که به این افراد داده می‌شود،که با ارائه آموزش‌های مختلف در زمینه توانمندسازی توانخواهان زمینه استقلال آنان از طریق اشتغال، ازدواج، واگذاری حضانت به افراد متقاضی، اصلاح محیط خانواده و … فراهم می‌شود.

از بدو تاسیس یکی از مهمترین سرمایه گذاری‌های مرکز جامع آموزشی و توانبخشی خردسالان  امام علی (ع) در جهت تربیت و آموزش نیروهای انسانی کارآمد در زمینه‌های تخصصی خود بوده است، این امر از یک سو، انتقال و تجهیز مرکز از سوی دیگر زمینه تسریع رشد همه جانبه مرکز را فراهم نموده است که نتایج آن در کمیت و کیفیت و نحوه ارائه خدمات درمانگران مرکز مشهود می‌باشد. در پایان لازم به ذکر است این رشد همه جانبه مرهون تلاش جدی مسئولین و مربیان خوب مرکز بوده که همواره رشد و تعالی کودکان با نیازهای ویژه را در گرو رشد و تعالی خود دانسته اند. در این مسیر همراهی و همکاری والدین نیز سهم بسزایی داشته است.